Opowiem Wam film…

Jest jakiś wyjątkowo okrutny poniedziałek, nic się człowiekowi nie chce wśród śniegu, więc opowiem Wam, film który kiedyś oglądałem, tak jak go oglądałem. Jak ktoś się boi spoilerów, to niech nie czyta.

Wow. Fala wrzuciła rekina przez okno do baru, a to dopiero początek filmu.
Oczywiście jest platynowa blondynka z cyckami, w końcu jesteśmy w Kalifornii!
Metr wody na ulicach, i w tej wodzie stada rekinów walące o samochód!
Właśnie wypluło rekina z kanalizacji.
A teraz obronili się miażdżąc rekina szafą.
Nie jestem pewien, tego chyba przebił lampą, bo prądu już nie ma.
Chwila przerwy od rekinów, czy wspominałem już o wielkim diabelskim młynie, który spadł z posad i gonił ludzi po molo, aż przepołowił blok?
Aha: w roli głównej chłopak z Beverly Hills 90210, tylko z prawie dorosłą córką #latalecą
Teraz się opuszcza na linie żeby uratować cały autobus z dziećmi #rekinykrążą
Dzieci uratowane najwyższa pora na #rekina, najpierw wskoczył na dach autobusu, a potem chwycił się liny, na której się wyciągali.
Ale to była rozgrzewka, bo nadciąga TORNADO!!1!
Teraz rekin wbił im się w dach samochodu. W samą porę, bo samochód właśnie wybuchł. Zdążyli wysiąść, gdyby ktoś pytał.
Czy wspomniałem o panu, który chodził ze stołkiem barowym dla samoobrony?
Jakby komuś brakowało, to właśnie jest ucieczka supersamochodem przed policją.
Aha, tornado już zaczyna nieść rekiny ze sobą.
Scenarzyści wprowadzili zwrot akcji i blondynka może polecieć na pełnoletniego syna głównego bohatera.
Teraz będą bombardować tornado z helikoptera.
Na szczęście pan chroni helikopter strzelając z pistoletu do latających wokół rekinów. Z ziemi.
„Celuj w pierwsze tornado po lewej!”
Jedna bombka wielkości gaśnicy samochodowej i tornado się rozpada, rekiny spadają na ziemię.
Jeden rekin spadł panu na nogę. Chwycił się, ale się nie utrzymali, tornado wzięło ich obu.
Teraz rekin yebnął w reporterkę nadającą dramatyczny materiał o tornado. To się nazywa wejście.
Teraz rekin usmażył się na drutach wysokiego napięcia.
A teraz rekinki wpadły do basenu w domu starców. Staruszka uciekła, rekiny – nie (na wodzie ktoś niedobry rozlał benzynę i podpalił).
Katastrofa: nie trafili w trzecie tornado i rekin uchwycił się płozy helikoptera. Na szczęście blondynka miała NÓŻ!
(choć chyba ją zwiało)
((choć nie dam głowy czy nie tłucze rekinów latając wewnątrz tornada))
O, teraz będzie obrona przed spadającymi rekinami piłą łańcuchową. To znaczy, pan się wytnie z wnętrza rekina tą piłą.
Wow, i jeszcze wyciągnął z tego rekina blondynkę !1!!ONEONEEINS!!!
Słońce. Mieszkańcy domu starców się całują. Blondynka (która jest ciut czerwona na blondynkę) zostanie z synem, ojcu zostanie żona, z którą w ten sposób odświeżył związek.

Gdyby ktoś jeszcze się nie zorientował, to oczywiście pierwsze, oryginalne Sharknado (po polsku chyba Rekinado). Oglądałem dawno temu, i komentowałem na bieżąco, dziś odczułem potrzebę powrotu do tych notatek.

Niech rekinie płetwy będą z Wami, wracam do roboty…

O tym jak czas wpływa na żarty

Żartować generalnie można sobie z wszystkiego, chyba że dotrze się do granicy tabu – wtedy ktoś zacznie się zastanawiać jak silne jest tabu, pewnie będzie skandal, zwykle granica się wtedy lekko przesuwa, albo tylko w umysłach ludzkich zaszczepia się myśl o możliwości przesunięcia granicy.

Z drugiej strony żarty potrafią się na swój sposób dezaktualizować – jedne dlatego że nikt nie pamięta tła i trudno zrozumieć dlaczego coś miało śmieszyć (a żart wymagający tłumaczenia…), inne dlatego, że o ile kiedyś żartowanie z czegoś było uważane za normalne, o tyle zmiana zwyczajów czy też standardów spowodowała, że żartowanie stało się niewłaściwe (można powiedzieć że granica tabu przesunęła się w drugą stronę).

Oglądam od paru tygodni co wieczór (po odcinku, żeby nie przedawkować) swój od lat serial komediowy, kręcony w latach 80-tych jeszcze. Od czasu do czasu przelatuje mi przez głowę myśl: ciekawe jak oceniłby go całkiem współczesny widz, zwłaszcza przyzwyczajony do współczesnych standardów. Czy kupiłby konwencję slapstickowej farsy, w której możliwe jest prawie wszystko i z wszystkiego w zasadzie można się śmiać? Czy też z niezadowoleniem kręciłby nosem wytykając prymitywne wykorzystywanie stereotypów, nieustające żarty o podtekście seksualnym, z kobiet, z mężczyzn, z homoseksualistów, z queer i trans (przebieranki)…

Rozmyślam tak sobie, a potem – nie ukrywam – niemal literalnie płaczę ze śmiechu (nie, nie będzie zdjęć). Z tego wszystkiego co opisałem. Jeremy Lloyd i David Croft napisali i zrealizowali to bowiem tak wspaniale, że po prostu nie umiem się z tego nie śmiać – i zamierzam oglądać Allo, allo do samego końca (czyli dopóki mi płyty nie padną).

Bracia to lepszy ptak

Nie słucham dziś Trójkowego Topu. Nie słucham, bo równie dobrze można spędzić 12h z Youtube, puszczając sobie co lepsze kawałki, choćby i z plejlisty Topu, a ze „sportowego” punktu widzenia szanse na jakieś zaskoczenia są niewielkie; bardziej jest to potencjalnie zabawa dla miłośników hazardu, w obstawianie które dokładnie miejsce zajmie jakaś piosenka, z Top10 jak i zwłaszcza spoza. W sumie gdyby nie znajomi na Twitterze, to może bym nawet całkiem zapomniał…

Ale skoro już mi przypomniano, to zabrałem się za pracowite odsłuchiwanie dwóch piosenek, z których jedna w Topie będzie wysoko, a druga może wcale (nawet nie głosowałem, więc nie wiem czy była na liście kandydatów), przy czym pierwsza jest czasem nazywana niemal kopią drugiej. Wsłuchuję się więc i porównuję…

Od razu powiem: nie badam każdej nutki, nie będę też udawał muzykologa. Podobieństwo fragmentów jest bardzo wyraźne, ale czasem od podobieństw ważniejsze są różnice. Obie piosenki zasadniczo są oparte na klasycznym schemacie zwrotka/zwrotka/interludium/zwrotka, w obu mamy wiodącego gitarzystę/wokalistę z towarzyszeniem klawiszy/syntezatorów. O ile jednak gitara Snowy White’a brzmi bez zarzutu, to towarzyszące jej klawisze są bardzo… zwyczajne, równie dobrze mogłyby się znaleźć na przeciętnym albumie popowym. Co gorsza, interludium z solówką gitarową powoduje rozjechanie się klimatu w drugiej części utworu, nie pomaga też finałowe pójście w full rock solówkę. Knopfler zaś nie dość że ma do dyspozycji o klasę lepsze brzmienie klawiszy, to perfekcyjnie kontroluje harmonię pomiędzy instrumentami, przez co możemy się w utworze zanurzyć. Do tego dochodzi jeszcze różnica tekstów – u Snowy White’a to banalne westchnienie liryczne, u Knopflera bardziej wyrafinowany song antywojenny…

Każdemu zostawiam do decyzji, co woli: Bird of Paradise Snowy White’a czy Brothers in Arms Dire Straits.

Ach, polskie kino…

Napięcie rośnie, zaraz będzie sięgać zenitu jak przed jakimś losowaniem Mundialu. W piątek wchodzi do kin najnowszy film Smarzowskiego, wszyscy wiecie że nazywa się „Kler” i o czym opowiada (acz bez szczegółów), kolejek przed kinami nie będzie głównie z tego powodu że kto żyw, kupił bilety przez internet. Obserwuję to z pewną taką uwagą, zastanawiając się czy komuś faktycznie zrobi różnicę jak obejrzy dzień, trzy dni, a nawet tydzień po premierze, ale może wypada się licytować ze znajomymi kto już był a kto nie (jakoś nie podejrzewam zaliczania seansów wielokrotnych, ale ludzie zawsze mnie potrafią zaskoczyć).

Sam – powiem szczerze – za bardzo się nie wybieram. Pomijając kwestię tłoku itepe, od jakiegoś czasu staram się wybierać do kina na takie filmy, dla których wielkość ekranu ma znaczenie – dla filmów, powiedzmy, obyczajowych, nie zrobi różnicy czy obejrzę go na ekranie 30-metrowym czy 30-calowym. O filmie zaś wiem już tyle, że mi wystarczy w zupełności, gdzieś kiedyś przy okazji obejrzę w całości lub w kawałkach.

W gruncie rzeczy żadnego filmu Smarzowskiego nie widziałem dotąd w kinie. Co więcej: żadnego z filmów Smarzowskiego w istocie do tej pory nie widziałem, jednego zresztą nawet nie zamierzam, przy innych zwykle jakoś brakowało mi energii czy motywacji żeby wykorzystać okazję do obejrzenia; zwłaszcza „Róży” żałuję, ale jeszcze się pewnie zdarzy okazja.

Aż w pewnej chwili myśl błysnęła: a kiedy ja właściwie ostatnio byłem na polskim filmie w kinie? Odpowiedź na to pytanie wcale nie jest łatwa, bo musiałem sobie samemu wyjaśnić, czy dany film oglądałem w kinie, czy na mniejszym ekranie. Szybki scroll pamięci zatrzymał się w sposób nie budzący wątpliwości na – śmiejcie się lub nie – „Akademii Pana Kleksa”. Grzebanie bardziej dogłębne podsunęło myśl że niemal na pewno w kinie byłem na „Deja vu” Machulskiego, na „Operacji Samum” Pasikowskiego oraz na „Jańciu Wodniku” Kolskiego, później robi się czarna dziura (podświadomość podpowiada jeszcze któryś z filmów Kędzierzawskiej); nie wiem na ile cztery ostatnie Kieślowskie łapią się na „polskie filmy”… W każdym razie czy w tym stuleciu byłem w kinie na polskim filmie to nie dam głowy.

I nie potrzebuję tego zmieniać z okazji „Kleru”, w recenzowanie polskich filmów bez ich oglądania już się bawiłem.

na raz

Poranek przyniósł wieść – wcale nie zaskakującą zważywszy na rockandrollowy życiorys, wiek oraz publicznie znany stan zdrowia i emerytury – o śmierci Kory. Zupełnie nie zaskakujący był wysyp świeczek, łezek i osobistych wspomnień – z dużym zróżnicowaniem wspominanych piosenek, ktoś określił to jako życiowy Sukces – ale w dziwną stronę odpłynął Twitter, gdzie rozszalała się (na tyle że do mnie odpryskami docierała) burza o to, kto jak powinien wspominać Korę w świetle jej ujawnionych poglądów na aktualną rzeczywistość polityczną… I jakoś mnie to zmotywowało.

Bo nie chcę się poddać politycznemu zawłaszczaniu. Kora to Maanam. Maanam to… muzyczny ocean. Na tym oceanie bywają przepiękne wyspy, i przypomnę dziś pięć takich najbardziej moich.

Zaczniemy od Szarych miraży, bo one jakoś pierwsze gdzieś utkwiły w zakamarkach młodego mózgu, zbyt młodego by ogarnąć całość utworu, ale refren powtarzałem, na ile język potrafił za Korą nadążyć.

Jeśli chodzi o Kreona, to mam nieodparte wrażenie, że jego z kolei poznałem w telewizji. Brudny realizm teledysku przytłaczał wtedy wszystko (zwłaszcza w kontraście z innymi teledyskami dostępnymi w Telewizji Polskiej), więc mam wrażenie, że poważnie wsłuchałem się w niego dopiero parę lat później na obczyźnie. Były to czasy…

…kiedy każdą kasetę, jaką kto miał w okolicy, wszyscy pracowicie kopiowali na dwa magnetofony, a potem zajeżdżali na amen. Akurat z Maanamu mieliśmy do dyspozycji właśnie Mental Cut, i wtedy definitywnie wsiąkłem też w Lucciolę.

„Raz-dwa-raz-dwa” kojarzy mi się jako kawałek, który uwielbialiśmy śpiewać. Może dlatego, że tekst był taki prosty, wydawał się nie zawierać treści niejasnych dla młodych głów, i taki nieobszerny, nie trzeba się było skupiać na zwrotkach.

Najpiękniejsza wyspa była na początku jedną z wielu ciekawych. Dopiero z biegiem lat zacząłem doceniać każdy drobiazg, a i ekspresja ostatniego powtórzenia refrenu przenika człowieka po ostatni nerw. Krakowski spleen, stańmy z nim jeszcze raz na raz.

Nie pytajcie tylko te, a inne nie. I tak nie miałbym siły odpowiedzieć.

Czupryna Bruce’a

Ten film włączyłem kiedyś przypadkiem, zupełnie nie wiedząc czego się spodziewać. Były jakieś ładne, niewiele mówiące obrazki, potem nieoczekiwana zbrodnia. Pojawili się policjanci… i pojawiła się ekscytacja. Jednym z policjantów był Bruce Willis, który wyglądał jak nigdy, z długą, ulizaną ciemnoblond grzywką (może w Szakalu też miał podobną peruczkę).

A później Willis pojawił się w zupełnie innej wersji, z klasyczną już łysą pałą i zarostem (przedtem był gładko ogolony). I tak oto dotarliśmy do kluczowego pomysłu filmu – ludzie używali na co dzień mechanicznych awatarów, nazywanych surogatami, sprawnych (dzięki czemu Willis mógł wykonywać wielometrowe skoki i biegać z urwaną ręką), szybkich (świetna była scena, kiedy człowiek idzie wśród surogatów i ma problem z ich omijaniem, one automatycznie oceniają odległości na milimetry i mimo szybkiego chodu mijają się bezkontaktowo) i dobrze wyglądających, które kontrolowali leżąc na łóżku, podłączeni do aparatury umożliwiającej odczuwanie zmysłami surogata. Jako że zaczęło się od zbrodni, to musiało być i śledztwo, z każdą chwilą coraz bardziej bliskie sensacji niż kryminału…

Czytałem później recenzje, wybrzydzające na zbytnią schematyczność intrygi i zbytnie przywiązanie do akcji. Mnie się w sumie podobało, ale zgadzam się, że odrywało od tego, co najlepsze: od samego konceptu surogatów, od psychologicznych motywacji kryjących się za nim. W pewnej chwili Willis mówi do seksownej prawniczki „nie wiem, kim naprawdę jesteś, może grubym facetem z fiutem na wierzchu”, i o tym jest – lub powinien być – ten film: o naszych pragnieniach wyglądania lepiej, inaczej, udawania kogoś, kim naprawdę nie jesteśmy (cały czas zastanawia mnie czego pragnie facet w średnim wieku, sterujący młodą, podrywającą innego faceta dziewczyną).

Ale na to potrzebny byłby serial, a nie film. Nawet i bez Willisa. Choć film bardzo lubię.

Jak Lew

Może widzieliście, może nie. W każdym razie nie chce mi wyjść z głowy ostatni odcinek Milionerów, a ściślej – jedno z pytań (w przeszłości nieraz pisałem notki poświęcone tylko jednemu pytaniu, więc to żadne novum).

Było to pytanie o niezbyt wielkie pieniądze, jakieś 5 czy 10 tysięcy, więc wydawałoby się proste (choć doświadczenie uczy, że na prostym wyłożyć się łatwo). Grała pani, z zawodu zdaje się nauczycielka małych dzieci, nie rejestrowałem wszystkich szczegółów bardzo dokładnie. Pytanie brzmiało:

LEW ZABITY PRZEZ RAMONA MERCADERA TO:
A/ Simba
B/ Tołstoj
C/ Trocki
D/ Mufasa

Zapewne autor pytania traktował je jako bardzo dobrą zabawę, mnie również ono mocno rozbawiło (nawet sobie z niego na Twitterze żartowałem), uczestniczkę zaś skonfundowało. Na tyle, że postanowiła wziąć pół na pół (zostali Simba i Trocki)…

Oczywiście, stoimy tu przed pułapką klasizującego podejścia „elo, człowieku, jak można historii nie znać”. Mnie jednak zaintrygowało, że grającej taki obcy wydał się filmowy megahit, jakim był „Król Lew”: film z czasów, kiedy kina były powszechniejsze, a bilety tańsze; film, który wielokrotnie gościł w telewizjach; film, którego bohaterowie – wydawałoby się – tak mocno wryli się w zbiorową świadomość (choć, przyznajmy, bardziej dzieciom sprzed ćwierćwiecza niż obecnym).

Pani postanowiła uśmiercić Simbę. A może to ja nie nadążyłem za sequelami?

Moja dziewczyna

Jedną ze wspaniałych i zarazem okropnych cech YouTube (i całego internetu) jest to, że można tam znaleźć prawie (?) wszystko, w szczególności rzeczy których się człowiek zupełnie nie spodziewa. Szuka człowiek jakiejś konkretnej piosenki, a potem wychodzi z jej karaibskimi czy wietnamskimi coverami (mogłem już o tym pisać, nie chce mi się sprawdzać).

Miałem kiedyś dzień, kiedy zapragnąłem posłuchać kawałka mojej ulubionej niegdyś Nirvany (dziś rzadko wracam, ale sentyment został, a poza tym jak się coś do człowieka przyczepi, to nie ma sensu się bronić). Ponieważ mam beznadziejną pamięć do tytułów, zacząłem szukać po wrytych w mózg otwierających słowach, i wtedy otworzyły się czeluści. Poznałem całą historię piosenki, sięgającą XIX wieku. Poznałem jej przeróżne wykonania z przeszłości. Poznałem jej klasyczną wersję bluesową. Poznałem jej klasyczną wersję bluegrassową. Poznałem jej wersję cajuńską. Ach, wręcz kusi mnie żeby te wszystkie wersje tu powrzucać…

Ale nie. Daruję wam nawet odkrytego dziś wykonania Grateful Dead. Dziś będzie tylko ta niezapomniana wersja z MTV Unplugged. Nirvana, Kurt Cobain i Where Did You Sleep Last Night aka In The Pines (jak ktoś chce „czystej” muzyki, bez żarcików i pogaduch Kurta, to niech od razu przeskoczy o trzy minuty do przodu)

Piosenki z podtekstem

Kiedy słucha się piosenek napisanych i wykonywanych w rodzimym języku, można dostrzec podteksty i ukryte znaczenia. Kiedy słucha się piosenek wykonywanych w języku obcym, w zależności od stopnia biegłości w danym języku tekst przyjmuje się jako dodatkową warstwę, rozumie się go mniej więcej, a czasem nawet pojmuje się głębsze myśli i łapie podteksty. Czasem niezdolność do wyłapywania smaczków nie przeszkadza w zachwycaniu się utworem…

Dona McLeana pewnie nie każdy kojarzy, w końcu nie każdemu muszą się podobać folkowe songi z lat 60-czy 70-tych. Jestem ciekaw, czy jego najbardziej znany utwór jest bardziej znany z oryginału, czy ze skrótowego coveru Madonny – a tekst American Pie jest dla Amerykanów zagadką prawie tak wielką jak to kto zabił Kennedy’ego. Dziś napiszę jednak o zupełnie innej piosence…

Starry, Starry Night brzmi jak typowa ballada romantyczna o dość mrocznym klimacie i brzmieniu, o miłości raczej nieszczęśliwej. Wczytanie się w tekst prowadzi do myśli „hmm, co autor tym razem chciał powiedzieć…” – i wtedy zauważamy, że oficjalny tytuł piosenki to Vincent. Cała piosenka to opowieść o van Goghu, kto chce niech powie: hołd, w każdym razie najlepiej słuchać mając obrazy przed oczami.

Gwiezdne (Anty)Wojny

Leci ten czas, leci, od premiery Epizodu Ósmego minęło już z pięć tygodni, w niektórych kinach już zdążył wypaść z repertuaru, a ja właściwie nic jeszcze nie napisałem… Z drugiej strony skoro tyle czasu już minęło, to przynajmniej nie muszę się martwić o te gapy co jeszcze nie widziały i w razie potrzeby mogę walić SPOILERY otwartym tekstem.

Co sądzę o „Ostatnim Jedi”? No zachwycony jestem, do frakcji zachwyconych należę, nawet miałem momenty, że myślałem, że lepszych Gwiezdnych Wojen jeszcze nie nakręcono (ale to chyba jednak tylko przelotny urok chwili, Imperium kontratakowało natychmiast). Wpływ za zachwyt ma przede wszystkim mistrzowska gra na emocjach, zwłaszcza takich widzów jak ja, po pierwszym seansie żałowałem że nie mogę skoczyć na kielicha i dojechać do domu komunikacją, ale 22 z haczykiem w dzień roboczy nie sprzyjała takim fanaberiom.

Zaskakującą cechą tego filmu jest jego antywojenność. Leia jako głównodowodząca opieprza i degraduje Poe za jego bohaterską i efektowną akcję, przeprowadzoną mimo rozkazu przerwania jej, zakończoną z jednej strony zniszczeniem wielkiego okrętu bojowego wroga, a z drugiej strony dużymi stratami własnymi; Poe zresztą przez cały film jest wychowywany, żeby z odważnego pilota stał się myślącym o podwładnych dowódcą (nie bez skutku). Wprowadzona w filmie nowa bohaterka Rose z jednej strony goni potencjalnych dezerterów, a z drugiej wypowiada słowa będące cichym mottem filmu: „nie chodzi o to, by zabijać wrogów, ale o to, by ratować tych, których kochamy” (czy Luke w tym właśnie celu nie leciał na Bespin, wbrew radom Yody i Obi-Wana?) No i ta znakomita – w tej warstwie interpretacyjnej – sekwencja w Canto Bight, gdzie najpierw Rose uświadamia nam, że wojna odbywa się kosztem szarych ludzi, a później DJ (uroczy łajdak) pokazuje, że z punktu widzenia handlarzy bronią Najwyższy Porządek i Ruch Oporu (jak wcześniej Imperium i Rebelia) są takimi samymi klientami – jak płacą, to dostają.

Nie oznacza to, że Gwiezdne Wojny przestały być wojnami (nawet jeśli na relatywnie niewielką skalę). Mamy fantastycznie nakręcone bitwy, nawet jeżeli przez długi czas film zdaje się być bardzo statyczną sekwencją pościgu podobnego bardziej walce morskiej niż powietrznej. Mamy Grande Finale z udziałem Wielkiego Luke’a (nie dajcie się zwieść marudom twierdzącym, że zniszczono Luke’a z Oryginalnej Trylogii, jest wielki). Mamy kapitalną sekwencję kina Nowej Przygody na Canto Bight, z wielką ucieczką na dinozauropodobnych fathierach. Mamy mnóstwo dobra (nawet jeżeli pewne sceny są świadomym nawiązaniem do wcześniejszych filmów, różnice są oczywiste). Mamy wspaniałe Gwiezdne Wojny i czekamy na więcej.